UV Straling

UV straling (een afkorting van Ultraviolette straling), is elektromagnetische straling net buiten het deel van het spectrum dat met het menselijk oog waarneembaar is. De golflengte van ultraviolette straling ligt ongeveer tussen de 100 en 400 nanometer, dus ‘voorbij het violet’, vandaar dat het we ‘ultraviolet’ noemen.

We maken een onderscheid tussen de soorten UV licht op basis van de effecten op de mens en het milieu. Het onderscheid wordt gemaakt tussen Uv A, Uv B en Uv C. Uv A is ultraviolette straling met een golflengte tussen ca. 315 en 400 nm (“lange golven”). Uv B heeft een golflengte tussen 280 en 315 nm. Uv C heeft een golflengte tussen 100 en 280 nm (“kortgolvige straling”). Hieronder wordt per soort straling aangegeven wat de risico’s zijn voor de mens(bron: wikipedia).

Uv A

• Uv A vormt 98,7% van de uv-straling die het aardoppervlak bereikt. De ozonlaag heeft hierop weinig invloed.
• Veroorzaakt huidveroudering.
• Gaat grotendeels door glas en kleding. Veroorzaakt het verkleuren van stoffen en verf.
• Veroorzaakt melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker.

Uv B

• Uv B vormt 1,3% van de uv-straling die het aardoppervlak bereikt. De ozonlaag heeft hierop een grote invloed.
• Zet zuurstof om in ozon en herstelt zo langzaam de ozonlaag.
• Veroorzaakt zonnebrand en bruin worden.
• Gaat niet door ‘gewoon’ glas (gefilterd tot ongeveer 300 nm), wel door kwartsglas.
• Veroorzaakt andere vormen van huidkanker.
• 270-300 nm zijn de beste golflengtes voor de vorming van vitamine D.

Uv C

• Deze dodelijke uv-straling wordt volledig door de atmosfeer tegengehouden.
• Zet zuurstof om in ozon en herstelt zo langzaam de ozonlaag.
• Is zeer destructief voor huidcellen. Veroorzaakt binnen korte tijd laesies.

Effecten op de menselijk huid

De intensiteit van de Uv straling in zonnestraling drukken we uit in de zogenoemde uv-index. Bij een hoge uv-index is meer ultraviolette straling aanwezig dan bij een lage index. Door een teveel aan ultraviolette straling (uv B) kan de huid rood kleuren of zelfs verbranden, het kan zelfs huidkanker veroorzaken.

Uv A-straling veroorzaakt melanoom, de dodelijkste vorm van huidkanker. Uv B veroorzaakt diverse andere, minder agressieve, vormen van huidkanker. Uv C wordt door de atmosfeer tegengehouden.

Verantwoordelijk voor verbranding en bruin worden is Uv B. Zonnebrandcrèmes of -lotions bevatten daarom stoffen die in ieder geval uv B-straling moeten tegenhouden.

Tegenwoordig bevatten veel zonnebrandcrèmes ook stoffen die beschermen tegen het gevaarlijke uv A. In tegenstelling tot uv B gaat uv A grotendeels door kleding en glas. Mensen en vooral kinderen zijn niet beschermd tegen uv A als ze buiten een T-shirt aanhebben of binnen in de serre gaan zitten.

Ultraviolette bestraling van de huid is de belangrijkste vermijdbare oorzaak van alle vormen van huidkanker: melanoom, basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Ook veroudert de menselijke huid sneller naarmate hij in het verleden meer aan ultraviolette straling is blootgesteld; de huid wordt dunner en er ontstaan rimpels door beschadiging van het dieper gelegen elastisch bindweefsel. Deze gevolgen zijn blijvend en de schade is cumulatief. Kinderen lopen daardoor het meeste risico op de lange termijn. Baby’s en heel jonge kinderen kunnen daarom het beste zo veel mogelijk uit de zon gehouden worden.

Wie wel regelmatig in de zon komt doet er goed aan de blootstelling van de zonnestralen te beperken. Het dragen van een gewoon T-shirt beschermt de huid maar ongeveer een factor 15. Er is daarom ook speciale uv-werende kleding te koop en tegenwoordig zelfs een wasmiddeltoevoeging (“UV WASH”), die gewone kleren een beschermingsfactor 50 geeft. Daarnaast is het aan te raden een goede zonnebril en zonnebrandcrème met voldoende hoge beschermingsfactor te gebruiken. Een teveel aan uv-licht dient voorkomen te worden.

In de huid wekt ultraviolette straling de productie van vitamine D3 op. Om de minimale dosis vitamine D3 te produceren, is per dag ongeveer 15 minuten zonlicht op de huid nodig.[5] Het voedsel dat de mens over het algemeen eet, bevat vaak niet genoeg vitamine D, vandaar dat het aan verschillende voedingsmiddelen (onder andere margarine) wordt toegevoegd om de gebreksziekte rachitis te voorkomen. Niettemin is de huid de belangrijkste bron van deze vitamine, zodat het ook weer niet gewenst is om helemaal geen zonlicht op de huid te krijgen. Mensen met rood haar hebben vaak weinig van het zwarte pigment melanine in hun huid, zodat een groter aandeel van het ultraviolet diep in de huid doordringt. Deze huid verbrandt daardoor sneller, maar doordat weinig ultraviolet wordt tegengehouden wordt vitamine D wel in grotere hoeveelheden gevormd. Roodharigen hebben daardoor minder vaak rachitis.